ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಜುಲೈ 2, 1940 ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ದಿನ. ಅಂದು, ಭಾರತದ ಪ್ರಖರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಫಾರ್ವರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಕ್ ಪಕ್ಷದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ (ಈಗಿನ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ) ಅವರ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಿತು. ಈ ಬಂಧನವನ್ನು ಭಾರತ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯಿದೆಯ (Defence of India Act) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಬೋಸ್ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹೋರಾಟವನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು 'ಹೋಲ್ವೆಲ್ ಸ್ಮಾರಕ'ವನ್ನು (Holwell Monument) ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಕರೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಈ ಸ್ಮಾರಕವು 1756ರ 'ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಕಪ್ಪು ಕೋಣೆ ದುರಂತ'ದಲ್ಲಿ ಮಡಿದ ಬ್ರಿಟಿಷರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಭಾರತೀಯರು ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅವಮಾನದ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದರು. ಬೋಸ್ ಅವರ ಈ ಕರೆಯು ಜನರಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಗಳಿಸಿತು, ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಆತಂಕಕ್ಕೀಡುಮಾಡಿತು. ಈ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕುವ ಮತ್ತು ಬೋಸ್ ಅವರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.
ಬಂಧನದ ನಂತರ ಬೋಸ್ ಅವರನ್ನು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಯಿತು. ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸರ್ಕಾರದ ದಮನಕಾರಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಆಮರಣಾಂತ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರ ಆರೋಗ್ಯವು ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹದಗೆಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು, ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸಿದರೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ದಂಗೆಯಾಗಬಹುದೆಂದು ಹೆದರಿತು. ಹೀಗಾಗಿ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 1940 ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ, ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಗೃಹಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಬೋಸ್ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆಯೇ ಯೋಜನೆಗಳಿದ್ದವು. ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಣ್ತಪ್ಪಿಸಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಲು ಒಂದು ರಹಸ್ಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದ್ದರು. ಜನವರಿ 1941 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಗಡ್ಡ ಬಿಟ್ಟು, ಪಠಾಣ್ ವೇಷದಲ್ಲಿ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಜಿಯಾವುದ್ದೀನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಗೃಹಬಂಧನದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ, ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಮೂಲಕ ಜರ್ಮನಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ಈ ಘಟನೆಯು 'ಮಹಾ ಪಲಾಯನ' (The Great Escape) ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಜುಲೈ 2ರ ಬಂಧನವು ಬೋಸ್ ಅವರ ಹೋರಾಟದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತಿರುವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಅವರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಲು ಮತ್ತು ಆಜಾದ್ ಹಿಂದ್ ಫೌಜ್ ಅನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು.